Kryzys wieku średniego – rzeczywistość czy fikcja?

Przeczytanie tego artykułu zajmuje 3 minuty

Mężczyzna w wieku 45 lat nagle zapisuje się na siłownię, zaczyna dbać o swój wygląd, kupuje nowy samochód, zostawia żonę i dzieci i wyjeżdża w Bieszczady… Znajomi mówią: „Ma kryzys wieku średniego, przejdzie mu”. 

Znacie tę historię? Często słyszy się o takich przypadkach, zwłaszcza wśród mężczyzn, jednak czy coś takiego w ogóle istnieje? O tym przeczytacie w niniejszym poście.

 Potocznie nazywany właśnie kryzysem wieku średniego, w psychologii rozwojowej i starzenia się określa się go jako „kryzys połowy życia”, gdyż przypada właśnie na mniej więcej lata między 40. a 60. rokiem życia. W tym czasie mówi się, że (głównie) mężczyźni przeżywają moment oświecenia, zmiany swoich wartości oraz postaw i przeorganizowania własnego życia, zadają sobie pytania natury egzystencjalnej. Krótko mówiąc, stają się całkowicie inni niż do tej pory.

Teorie określające ten stan skupiają się na poglądzie, że połowa życia to okres, gdy ludzie zdają sobie sprawę z upływającego czasu i zbliżającego się końca życia, co powoduje, że pozostało już niewiele lat do spełnienia swoich prawdziwych pragnień. Połowa życia to ostatni dzwonek, by to zrobić . Temat ten jest niezwykle popularny w filmach i książkach, być może oglądaliście sławny film American Beauty? Popularność tego zagadnienia niestety nie idzie w parze z wiedzą naukową.

Nie dowiedziono jednoznacznie, by większość mężczyzn czy kobiet w okresie przypadającym na połowę życia przeżywało kryzys wiążący się z załamaniem dotychczasowych poglądów i potrzebą zmiany swojego życia o 180 stopni. W badaniach naukowych wyniki są sprzeczne – niektóre wskazują na to, że zjawisko to w ogóle nie istnieje, inne dane potwierdzają, że 80% osób w wieku ok. 50 lat przeżywają kryzys. To, co wiemy na pewno to, że ludzie w trakcie swojego życia przechodzą pewne subtelne, a nie gwałtowne zmiany dotyczące przekonań czy wartości – jest to związane z rozwojem i podejmowaniem kolejnych ról społecznych. Inne życie prowadzi młody dorosły na studiach, inne ojciec dwójki dzieci,  a jeszcze inne kobieta po stracie męża. 

Realizowanie się w konkretnych rolach społecznych wiążących się właśnie z przechodzeniem do kolejnych faz życia powoduje, że zmienia się trochę nasze myślenie i działania, których się podejmujemy – zmieniają się nasze priorytety i nastawienie do życia na bardziej prospołeczne, mniej egoistyczne. Dowiedziono również, że u osób dorosłych i starszych pojawia się lęk przed śmiercią a także związany z tym aspekt tożsamości, pojawiają się pytania o to, kim się jest, jak wyglądało do tej pory i co można zmienić, by żyło się lepiej.  Należy jednak pamiętać, że jak to bywa w psychologii, wszystko zależy od jednostki i doświadczeń, jakie przyniosło jej dotychczasowe życie.